ชุมชนไทลื้อศรีดอนชัย

เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมไทลื้อ ซึ่งมีทั้งด้านขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมการทอผ้าฯลฯ ชุมชนไทลื้อศรีดอนชัย มีเอกลักษณ์ อัตลักษณ์ที่โดดเด่นของชุมชน  คือ ทางด้านวัฒนธรรม ภาษาพูด การแต่งกายด้วยผ้าทอมือ และผ้าทอมือไทลื้อ       

เดิมชาวไทลื้อตั้งถิ่นฐานอยู่เมืองอูเหนือ แคว้นสิบสองปันนา ประเทศจีนตอนใต้ ต่อมาการทำมาหากินขัดสนเพราะพลเมืองมากและถูกจีนฮ่อรุกราน จนถึงปี พ.ศ.2429 โดยการนำของ “พญาแก้ว” พร้อมประชาชนกลุ่มหนึ่ง ได้อพยพจากเมืองอูเหนือ ได้มาพักอยู่ที่ดอยหลักคำเขตแดนจีน-ลาว ในปีเดียวกันนั้นได้อพยพข้ามแม่น้ำโขงมาอยู่ที่บริเวณบ้านหาดไคร้ (ริมน้ำดุก) อ.เชียงของ ต่อมาได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านใหม่ทุ่งหมด ในการแยกย้ายครั้งนี้มีด้วยกัน 3 กลุ่ม กลุ่มที่ 1 ไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ห้วยเมี่ยง ปัจจุบันเป็นบ้านห้วยเม็ง หมู่ที่ 6 ต.เวียง อ.เชียงของ จ.เชียงราย กลุ่มที่ 2 กลับไปประเทศลาว โดยการนำของพญาจันต๊ะ ผัดดี ไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านโป่งและบ้านซาง (ท่าฟ้า) กลุ่มที่ 3 ไปอยู่ที่บ้านท่าข้าม ต.ม่วงยาย อ.เวียงแก่น ในปี พ.ศ.2492 พ่อกำนันเสนา วงค์ชัย ได้พาราษฎร์ส่วนหนึ่งออกมาทำกินและตั้งบ้านเรือนในบริเวณบ้านศรีดอนชัยในปัจจุบัน ในปี พ.ศ.2496 ได้มีชาวบ้านมาสมทบและตั้งบ้านเรือน อยู่ริมถนนเทิง – เชียงของ ตอนนั้นการปกครองยังขึ้นอยู่กับ ต.สถาน จนในปี พ.ศ.2500 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศจัดตั้งเป็นหมู่บ้านศรีดอนชัย สาเหตุที่เรียกว่า “บ้านศรีดอนชัย” เพราะสภาพพื้นที่เป็นที่ลุ่มๆ ดอนๆ และมีต้นโพธิ์มาก ต่อมาในปี พ.ศ.2523 ได้แยกการปกครองจาก ต.สถาน เป็น ต.ศรีดอนชัย จึงเปลี่ยนมาเป็นบ้านศรีดอนชัย จนถึงปัจจุบัน